Budowa programów podnoszenia świadomości bezpieczeństwa

Zapewnienie bezpieczeństwa organizacji nie jest już możliwe jedynie poprzez stosowanie nawet najlepszych środków bezpieczeństwa technicznego. I chociaż ze strony przedstawicieli nauk technicznych nie brakuje głosów krytyki pod kierunkiem behawioralnych metod poprawy bezpieczeństwa, to jednak liczne badania w tym zakresie dowodzą pozytywnego wpływu tychże działań na zmianę zachowań pracowniczych.

Czym jest świadomość bezpieczeństwa?

W skutek naturalnych mechanizmów psychologicznych ludzie wykazują skłonności do marginalizowania zagrożeń i podejmowania zachowań ryzykownych. Jeżeli podejmowane przez nas ryzykowne działania zakończą się dobrze, jeszcze chętniej je powtarzamy. Co więcej, pójście “na skróty” jest w wielu sytuacjach “nagradzane”. Wcześniejsze wykonanie pracy, szybsze dotarcie do celu, mniejsze koszty, to “nagrody”, które zachęcają do postępowania w podobny sposób w przyszłości.

Nasze zachowanie zmieniamy dopiero wtedy, gdy spowoduje ono natychmiastowe i przykre konsekwencje, kiedy szkody jakie ponieśliśmy, przewyższają potencjalne korzyści. Jakkolwiek nie mamy zazwyczaj większego wpływu na zachowania naszych pracowników w życiu prywatnym, o tyle w czasie pracy wszyscy powinni dostosować się do funkcjonujących w organizacji reguł postępowania. W tym miejscu warto podkreślić, że nagannym zachowaniem jest nie tylko łamanie obowiązujących przepisów i zasad, lecz również przymykanie oka i tolerowanie takich zachowań przez osoby trzecie.

Pod pojęciem “świadomość bezpieczeństwa” (ang. security awarness) najczęściej rozumie się zestaw wiedzy i postaw członków organizacji dotyczących zagrożeń oraz sposobów postępowania mających na celu ochronę najważniejszych zasobów organizacji. Wszystkie behawioralne metody poprawy bezpieczeństwa podkreślają znaczenie aprobaty i wsparcia stosowanych środków bezpieczeństwa przez pracowników przedsiębiorstwa.

Zgodnie z koncepcją “bezpieczeństwo to praca każdego” (ang. “security is everyone’s job”) to właśnie pracownicy wszystkich szczebli, począwszy od najwyższego kierownictwa, a skończywszy na pracownikach “pierwszej linii” są ostatecznie odpowiedzialni za przestrzeganie wewnętrznych przepisów oraz realizację zadań i procesów w sposób świadomy i odpowiedzialny.

Budowanie świadomości jest podstawowym warunkiem trwałej zmiany zachowań indywidualnych i grupowych. Jest zatem jednym z warunków tworzenia kultury bezpieczeństwa organizacji. Zaangażowanie pracowników przejawia się między innymi zrozumieniem, że przepisy i wytyczne opracowywane są z myślą o nich, a nie przeciwko nim. Odpowiedzialność i uważność zapobiega popełnianiu błędów dzisiaj i w przyszłości.

Powyższy tekst jest fragmentem artykułu pt.: „Budowa programów podnoszenia świadomości bezpieczeństwa” autorstwa naszego eksperta – Pana Sergiusza Parszowskiego. Artykuł ukazał się w drugim numerze dwumiesięcznika Polskiej Izby Systemów Alarmowych, czasopiśmie „Security and Alarm Systems”.